Η "Ιθάκη" του Καβάφη και ο Sean Connery που την απαγγέλλει

Η απαγγελία του  Sean Connery ήταν απλά η αφορμή γι αυτό το μικρό ταξίδι στην "Ιθάκη" του Κωνσταντίνου Καβάφη με τα τρία video που ακολουθούν.

Το πρώτο video που ακολουθεί είναι μια νέα μελοποίηση της Ιθάκης του Καβάφη για μαθητική χορωδία, που έγινε με αφορμή την συμπλήρωση 150 χρόνων από την γέννηση του Αλεξανδρινού ποιητή (1863-1933) και την ανακήρυξη του 2013 σαν «έτος Καβάφη».

Herbert James Draper, Wrath of the Sea God

Η επιλογή της μαθητικής χορωδίας είναι η πλέον κατάλληλη, αφού η «Ιθάκη» αποτελεί έναν οδικό χάρτη της ζωής, μια πυξίδα στην αναζήτηση του προορισμού της και έτσι απευθύνεται κυρίως στους νέους που προσπαθούν να χαράξουν το δρόμο τους.

Ο «ποπ» χαρακτήρας αυτής της μελοποίησης επιλέχθηκε

για να την κάνει όσο γίνεται πιο προσιτή στα νεανικά αυτιά.

Το video αποτελεί μια διαδοχή σαγηνευτικών φωτογραφιών που πλαισιώνουν τους υπότιτλους, τους στίχους δηλαδή του Καβάφη, οι οποίοι αποτελούν το κυρίως θέμα.

Herbert James Draper, Ulysses and the Sirens

Οι φωτογραφίες απεικονίζουν αυτό που σημαίνει η Ιθάκη στην κυριολεξία: Την πατρίδα.

Παρόλο που οφείλουμε να αγαπάμε και να σεβόμαστε όλες τις πατρίδες, αυτό δεν μας εμποδίζει να έχουμε ιδιαίτερη αγάπη για την δική μας πατρίδα, την Ελλάδα.

Αυτό άλλωστε αποτελεί προϋπόθεση για να αγαπήσει κανείς και να σεβαστεί και τις άλλες πατρίδες.

Εκτός αυτού, όποιο Ελληνικό τοπίο και να διαλέξεις είναι πανέμορφο και η εύρεση "σαγηνευτικών" φωτογραφιών ήταν σχετικά εύκολη υπόθεση.

Herbert James Draper, Calypso's Isle

Η μόνη δυσκολία ήταν να βρεθούν φωτογραφίες με τοπία μη βιασμένα από την «ανάπτυξη» στα οποία να κυριαρχούν γιγάντιες ξενοδοχειακές μονάδες, περιτές πισίνες δίπλα στην πανέμορφη Ελληνική θάλασσα, δάση από κατάρτια πολυτελών κότερων, αμμουδιές κατάμεστες από

ξαπλώστρες.

Το απλό Ελληνικό τοπίο, είναι μάλλον αυτό που θα προτιμούσε και ο ίδιος ο Καβάφης να πλαισιώσει το ποίημά του.

Η μελοποίηση αυτή, δεν έγινε για να πουληθεί, όπως αναφέρεται και στο τέλος του βίντεο, θέλοντας να υπενθυμίσει ότι υπάρχει κι αυτή η μορφή Τέχνης.

Αυτή που δεν αποτελεί καταναλωτικό προϊόν, αλλά γίνεται με σκοπό την ψυχική καλλιέργεια (ψυχαγωγία) του καλλιτέχνη-δημιουργού πρώτα απ` όλα και στη συνέχεια όποιου άλλου θελήσει να μοιραστεί το έργο μ` αυτόν.

 

*** * ***

Σαν βγεις στο πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δε θα βρεις,
αν μεν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δε θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους.
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγματείες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά.
σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στο νου σου να `χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει.
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δε θα `βγαινες στον δρόμο.
Αλλά δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.
έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.

από το LP του Γιάννη Γλέζου "περιμένοντας τους βαρβάρους" (1979) 

*** * ***

Την Ιθάκη, τον προορισμό και το ταξίδι, εκείνη που ίσως τη βρήκες πτωχική μα δε σε γέλασε, εκείνη, την πολυακουσμένη και πολυδιαβασμένη, απαγγέλλει με τον δικό του, χαρακτηριστικό τρόπο, ο Sean Connery σε μουσική Vangelis.

ITHACA [1910, 1911]

As you set out for Ithaca
hope that your journey is a long one,
full of adventure, full of discovery.
Laistrygonians and Cyclops,
angry Poseidon-don't be afraid of them:
you'll never find things like that on your way
as long as you keep your thoughts raised high,
as long as a rare sensasion
touches your spirit and your body.
Laistrygonians and Cyclops,
wild Poseidon-you won't encounter them
unless you bring them along inside your soul,
unless your soul sets them up in front of you.

Hope that your journey is a long one.
May there be many summer mornings when,
with what pleasure, what joy,
you come into harbors you're seeing for the first time;
may you stop at Phoenician trading stations
to buy fine things,
mother of pearl and coral, amber and ebony,
sensual perfume of every kind-
as many sensual perfumes as you can;
and may you visit many Egyptian cities
to learn and learn again from those who know.

Keep Ithaka always in your mind.
Arriving there is what you're destined for.
But don't hurry the journey at all.
Better if it lasts for years,
so that you're old by the time you reach the island,
wealthy with all you've gained on the way,
not expecting Ithaca to make you rich.

Ithaca gave you the marvelous journey.
Without her you would have not set out.
She has nothing left to give you now.

And if you find her poor, Ithaca won't have fooled you.
Wise as you will have become, so full of experience,
you'll have understood by then what these Ithacas mean.